Visų reikalas

Informacja

Jak może objawiać się przemoc?

Przemoc jest zwykle rozumiana jako przemoc fizyczna, ale może to być każdy możliwy do uniknięcia czyn, który zakłóca wyrażanie siebie przez daną osobę: ataki słowne, wykorzystywanie seksualne, zakłócenia ekonomiczne, zastraszanie. Przemoc w bliskim otoczeniu to systematyczne znęcanie się przez obecnego lub byłego partnera, małżonka lub opiekuna, które może przybierać różne formy (fizyczne, psychologiczne, seksualne lub ekonomiczne)[1] . Celem tego znęcania się jest zastraszanie i kontrolowanie osoby w bliskim związku. Przemoc nasila się z czasem.

Możesz sprawdzić, czy doświadczasz przemocy ze strony partnera, wykonując test.

Zachowania kontrolujące mają na celu podporządkowanie i/lub uzależnienie partnerki poprzez izolowanie jej od źródeł wsparcia, wykorzystywanie jej zasobów i umiejętności dla osobistych korzyści, pozbawianie jej narzędzi potrzebnych do niezależności, przeciwstawianiu się i ucieczki oraz regulowanie jej codziennego zachowania.

Zachowanie przymusowe to akt lub połączenie aktów napaści, gróźb, poniżania, zastraszania lub inne zachowania przymusowe mające na celu skrzywdzenie, ukaranie lub zastraszenie partnera.

Przemoc domowa może przybierać jedną lub więcej z poniższych form:

 

Przemoc fizyczna Przemoc psychiczna
  • Partner rzuca we mnie różnymi rzeczami;
  • Partner ciągnie mnie za włosy;
  • Partner mnie gryzie;
  • Partner mnie popycha;
  • Partner uderza mnie i kopie;
  • Partner krzywdzi mnie, przypalając mnie;
  • Partner zamyka mnie w domu;
  • Partner manipuluje moimi lekami (ukrywa je, zmusza mnie do ich przyjmowania itp.);
  • Partner ogranicza moją autonomię cielesną (zmuszając mnie do przerwania ciąży, zmuszając mnie do leczenia itp.)
  • itp.
  • Partner wyzywa mnie;
  • Partner ogranicza mój kontakt z innymi ludźmi, np. przyjaciółmi, członkami rodziny;
  • Partner próbuje nastawić moje dzieci przeciwko mnie;
  • Partner grozi skrzywdzeniem ważnych dla mnie osób lub zwierząt;
  • Partner sprawdza mój telefon, komputer, czyta moje wiadomości i e-maile;
  • Partner zmusza mnie do robienia nielegalnych rzeczy;
  • Partner nieustannie mnie krytykuje lub próbuje zawstydzić przed innymi ludźmi;
  • Partner grozi, że popełni samobójstwo, jeśli go (ją) opuszczę;
  • Partner sprawdza i kontroluje to, co robię, co czytam, z kim się spotykam, co mówię itp;
  • Partner, od którego opieki jestem zależna, grozi, że przestanie mi pomagać i umieści mnie w zakładzie opieki społecznej;
  • Partner zabiera/odsuwa środki pomocnicze (wózek inwalidzki, kule, białą laskę itp.);
  • Partner zabrania korzystania z usług osobistego asystenta i/lub innych usług socjalnych;
  • Jestem niewidoma, a partner przestawia meble i przedmioty w mieszkaniu tak, że potykam się i nie mogę samodzielnie znaleźć drogi;
  • Mój partner twierdzi, że nie jestem w stanie podejmować decyzji i podejmuje je za mnie;
  • itp.
Przemoc ekonomiczna Przemoc seksualna
  • Partner kontroluje moje wydatki;
  • Partner nie pozwala mi pracować;
  • Partner niszczy moje rzeczy;
  • Partner nie pozwala mi korzystać z rodzinnych pieniędzy;
  • Partner nie wywiązuje się ze swoich zobowiązań finansowych i nie płaci alimentów;
  • Partner pobiera moje świadczenia socjalne i wykorzystuje je za mnie;
  • Partner zmusza mnie do żebrania;
  • itp.
  • Partner kocha się ze mną wbrew mojej woli;
  • Kiedy kochamy się, mój partner zmusza mnie do robienia rzeczy, które są dla mnie nie do przyjęcia;
  • Partner grozi, że mnie zostawi, jeśli nie zgodzę się z nim kochać;
  • Podczas kochania się partner kłamie na temat stosowania antykoncepcji;
  • Partner zmusza mnie do oglądania i/lub odtwarzania obrazów pornograficznych;
  • Partner zmusza mnie do seksu z inną osobą;
  • Partner dotyka mnie intymnie bez mojej zgody, gdy pomaga mi wziąć prysznic, położyć się lub ubrać;
  • itp.

 

Różne formy przemocy są często stosowane razem.

Przemoc fizyczna

Przemoc fizyczna obejmuje bicie, przypalanie, kopanie, popychanie, gryzienie, okaleczanie lub zabijanie przy użyciu różnych przedmiotów lub broni. Przemoc ta jest często stosowana w połączeniu z przemocą seksualną.

Przemoc fizyczna to działanie mające na celu spowodowanie bólu i/lub obrażeń. Podobnie jak w przypadku innych form przemocy, głównym celem jest nie tylko zadanie bólu fizycznego, ale także ograniczenie wolności wyboru innej osoby. Przemoc fizyczna wysyła ofierze jasny komunikat: “Mogę zrobić ci to, czego nie chcesz”. Taka przemoc podkreśla różnice w pozycji społecznej lub ma na celu przymusowe zaspokojenie określonych potrzeb sprawcy. Przemoc w związkach intymnych (znana również jako przemoc domowa) jest bardzo poważnym problemem na całym świecie. Według Rady Europy jest ona główną przyczyną śmierci i niepełnosprawności kobiet w wieku 16-44 lat[2] . Przemoc powoduje śmierć i problemy zdrowotne częściej niż rak czy wypadki drogowe.

Przemoc fizyczna występuje również w związkach intymnych młodych ludzi. Pary nie muszą dzielić przestrzeni życiowej ani mieć dzieci, aby stosować przemoc fizyczną. Może to stanowić przeszkodę w mówieniu o przemocy ze strony partnera.

Przemoc w przestrzeni publicznej jest często spowodowana założeniami i oczekiwaniami związanymi ze społecznymi rolami kobiet i mężczyzn. Osoby LGBT* lub osoby identyfikujące się jako takie mogą być narażone na przemoc – obelgi, wyzwiska, groźby i ataki.

Przemoc psychiczna

Często zakłada się, że słowa nie ranią. Ataki słowne są często ignorowane. Jednakże, gdy stają się one regularne i są celowo skierowane na kwestie drażliwe dla danej osoby, należy uznać je za przemoc psychiczną lub słowną.

Partnerzy w satysfakcjonujących związkach znają i uznają swoją wrażliwość i uważają, aby nie zranić się nawzajem.  Jednak sprawca szczególnie stara się zranić używając słów i tonu. Obraźliwe zachowanie obejmuje poniżanie (na osobności lub w obecności innych), ośmieszanie, używanie przekleństw, które są szczególnie nieprzyjemne dla innych, mówienie drugiej osobie złych rzeczy o bliskich jej osobach (członkach rodziny, przyjaciołach) oraz grożenie użyciem różnych form przemocy wobec ofiary lub bliskich jej osób. Przemoc psychiczna może być związana ze środowiskiem ofiary, takim jak religia, kultura, język, (postrzegana) orientacja seksualna lub tradycje. Sprawca celowo wybiera te wrażliwe aspekty, które pozwalają zranić, upokorzyć i przestraszyć daną osobę.

Przemoc psychiczna obejmuje izolację, wyśmiewanie, poniżanie, wyzywanie, kontrolowanie tego, z kim dana osoba może się spotykać i w co może się ubierać. Może obejmować groźby (bez przemocy fizycznej lub słownej), przywoływanie epizodów wcześniejszej przemocy lub celowe ignorowanie lub zaniedbywanie danej osoby.

Przemoc seksualna

Przemoc seksualna obejmuje wszelkie formy wymuszonego stosunku seksualnego, w tym wymuszone niepożądane czyny seksualne (zwykle powtarzające się i nieodwzajemnione), napaść na tle seksualnym lub niechciane akty werbalne lub fizyczne o charakterze seksualnym oraz ingerencję w genitalia, odbyt lub jakąkolwiek część ciała ofiary narządem płciowym, użycie siły, przymusu, zastraszanie lub wykorzystywanie niezdolności osoby do wyrażenia zgody, przekraczanie osobistych granic osoby (poprzez celowe naruszanie tych granic), lekceważenie seksualne w celu ukarania, zmuszanie innej osoby do oglądania (a czasem naśladowania) pornografii.

Przemoc ekonomiczna

Przemoc ta może być konsekwencją lub przyczyną innych form przemocy. Trendy w światowej gospodarce pokazują, że jednym z rezultatów neoliberalnej globalizacji jest feminizacja ubóstwa (kobiety są bardziej narażone ekonomicznie niż mężczyźni). W rodzinie kobiety są również bardziej narażone na zagrożenia ekonomiczne. Jednak dobra sytuacja ekonomiczna kobiety niekoniecznie eliminuje zagrożenie przemocą w związku, ponieważ może to prowadzić do konfliktów o status i zakończenia relacji opartych na przemocy.

Przemoc ekonomiczna polega na przejmowaniu własności, pozbawianiu podstawowych zasobów, kontrolowaniu zarobków, zakazie pracy i wykluczaniu z procesu podejmowania decyzji.  W wielu krajach przemoc ekonomiczna jest zalegalizowana, na przykład poprzez przyznanie mężowi pełnej kontroli nad majątkiem żony lub uniemożliwienie grupom ludzi udziału w wyborach.

Zaniedbanie

W kontekście przemocy domowej niepełnosprawne kobiety mogą doświadczać szczególnych form przemocy[3] . Jedną z nich jest zaniedbanie. Może ono przybierać formę: a) niezapewnienia niezbędnej pomocy (np. niezapewnienia wyżywienia, higieny, czystości, zdrowia i innych potrzeb); b) niskiej jakości opieki (np. celowego zapewniania podstawowych potrzeb przy użyciu gorszych produktów, takich jak żywność, przybory toaletowe, leki i produkty niskiej jakości itp.)

Przemoc instytucjonalna

Instytucje opieki społecznej, niezależne lub grupowe domy opieki stanowią “bliskie otoczenie” mieszkających tam osób niepełnosprawnych. Zasadne jest zatem uwzględnienie przemocy instytucjonalnej w odniesieniu do przemocy domowej doświadczanej przez osoby niepełnosprawne. W tym kontekście przemoc instytucjonalną można zdefiniować jako obojętne zachowanie pracowników instytucji publicznych, które jest wynikiem negatywnych postaw wobec osób niepełnosprawnych. Przemoc instytucjonalna może mieć charakter fizyczny, psychiczny, seksualny, ekonomiczny, a także polegać na niezapewnieniu odpowiedniej opieki osobom niepełnosprawnym.

[1] Raport Izby Gmin z 22 października 2014 r. “Przemoc domowa”, SN/HA/6337, dostępny również
na stronie: https://www.gov.uk/government/publications/new-government-domestic-violence-and-abuse-definition.

[2] Zgromadzenie Parlamentarne Rady Europy (2002). Przemoc domowa wobec kobiet. Rekomendacja 1582. Przyjęta 27 września 2002 r. Patrz online: http://assembly.coe.int/nw/xml/XRef/Xref-XML2HTML-en.asp?fileid=17055&lang=en

[3] Powyższe przykłady form przemocy doświadczanej przez kobiety z niepełnosprawnościami podano w opisie procedury skoordynowanej reakcji instytucjonalnej na przemoc domową w gminie rejonowej Ukmergė, załącznik  4. Cechy te są wykorzystywane przez gminy, które przyjęły algorytm reagowania na przemoc domową z uwzględnieniem niepełnosprawności (okręg Ukmergė, okręg Jonava i miasto Alytus).