Przemoc domowa, zastraszanie, budowanie romantycznych relacji i podobne tematy są złożone i delikatne. Aby uczniowie chętnie o nich rozmawiali, należy stworzyć atmosferę wsparcia i być przygotowanym na różne reakcje.
Jak stworzyć bezpieczne środowisko do dyskusji?
Nauczyciel lub inny specjalista powinien nadać pozytywny ton i stworzyć bezpieczną atmosferę, wyjaśniając, że opinie mogą się różnić, ale ważne jest, aby zachować szacunek. Aby pomóc uczniom poczuć się bardziej komfortowo i pewnie w dzieleniu się swoimi opiniami i osobistymi doświadczeniami, młodzi ludzie mogą zostać poproszeni o podzielenie się swoimi odczuciami na początku rozmowy. Można użyć dodatkowych narzędzi, takich jak ilustracje lub kolory odzwierciedlające różne stany emocjonalne, a uczniowie mogą wybrać ten, który im odpowiada, z krótkim komentarzem na temat ich wyboru.
Można także wprowadzić jasne zasady postępowania, które powinny być przestrzegane przez wszystkich podczas rozmowy, bez wyjątku. W porozumieniu można się zobowiązać do:
- mówienia jeden po drugim;
- szanowania różnych opinii;
- niepopędzania mówcy i dania mu przestrzeni na wypowiedź;
- nieużywania telefonu komórkowego;
- aktywnego komentowania, dyskutowania i zadawania pytań;
- skorzystania z prawa stop (prawo do niedzielenia się, zatrzymania się lub opuszczenia pokoju, jeśli odczuwana jest negatywna reakcja emocjonalna ze strony innych lub siebie);
- zachowania wrażliwości i okazywania empatii.
Sytuacja życiowa każdego dziecka jest inna, a pracownicy szkoły niekoniecznie muszą wiedzieć wszystko – niektórzy z uczestników mogli doświadczyć przemocy. Dlatego podczas omawiania z uczniami tematów, które mogą poruszać ich emocje i przypominać im o osobistych doświadczeniach, zaleca się umożliwienie im skorzystania z prawa do zaprzestania dzielenia się przemyśleniami lub historiami, przerwania, wycofania się z dyskusji, która wywołała niepokój lub panikę, bez konieczności szczegółowego wyjaśniania źródła emocji. Należy dać możliwość opuszczenia pokoju. Przed rozpoczęciem jakiegokolwiek ćwiczenia należy przypomnieć uczniom, że nikt nie jest zobowiązany do dzielenia się szczegółami swojego życia osobistego ani do omawiania tego, co się wydarzyło.
Uczniowie nie zawsze odpowiednio reagują na dyskusje na te tematy – mogą próbować żartować lub ripostować. Należy podjąć wysiłki, aby zapobiec takim interwencjom lub natychmiast powstrzymać nękanie, aby nie urazić bardziej wrażliwych uczniów.
Co zrobić, gdy reakcja jest negatywna?
Kiedy kobiety są określane jako ofiary, a mężczyźni jako sprawcy, uczniowie, podobnie jak dorośli, mogą zauważyć, że takie przedstawienie ról jest dominujące w kontekście przemocy domowej. Dziewczęta mogą uznać rolę ofiary za obcą, a chłopcy mogą być niezadowoleni z takiego uogólnienia mężczyzn. Wroga reakcja jest normalna, ale ważne jest, aby wyjaśnić, dlaczego przemoc domowa ze względu na płeć jest traktowana w ten sposób.
Zawsze warto zapytać uczniów, co by się stało, gdyby role płci zostały odwrócone. Takie podejście może pomóc im zrozumieć, że doświadczenia dziewcząt i chłopców zarówno w związkach platonicznych, jak i romantycznych są bardzo różne. Kobiety są nie tylko bardziej narażone na przemoc ze względu na płeć, ale także częściej doświadczają bardzo brutalnych form przemocy, które mają długotrwały wpływ na zdrowie psychiczne i fizyczne, a w skrajnych przypadkach prowadzą do śmierci.
Należy wyjaśnić uczniom, że żadna przemoc nie jest usprawiedliwiona, niezależnie od tego, kto ją stosuje. Mężczyźni nie są jedynymi sprawcami przemocy i nie wszyscy mężczyźni są sprawcami – przemoc kobiet wobec mężczyzn jest również udokumentowana, a przemoc ze względu na płeć występuje również w parach osób tej samej płci. Podkreślanie przemocy mężczyzn wobec kobiet jest ważne, ponieważ jest to problem o ogromnej skali na całym świecie, a znajomość specyfiki przemocy domowej może pomóc lepiej zrozumieć techniki sprawców, wybrać najbardziej odpowiednią reakcję, zmienić postawy i podważyć stereotypy związane z tematem przemocy. Należy również zauważyć, że przemoc ze względu na płeć występuje również w parach osób tej samej płci.